شرایط صحت تصمیمهای اداری

حسن رایگانی وکیل پایه‌یک دادگستری و مشاور حقوقی

اولین شرط صحت هر تصمیم یا اقدام اداری این است که توسط مأمور یا مقام صالح اتخاذ و یا انجام‌شده باشد. ملاک اصلی برای تشخیص صلاحیت هر مأمور یا مقام اداری نیز قانون (به مفهوم عام شامل قانون اساسی، قانون عادی، آیین‌نامه و…) است؛ بنابراین برای تعیین حوزه صلاحیت هر مقام یا مأمور حتی وزیر باید به شرح وظایف یا حدود اختیاراتشان مراجعه کرد که به همین دلیل قوانین برای مقامات اختیارات خاصی پیش‌بینی کرده است تا مقامات فوق‌الذکر در آن چارچوب حرکت کنند.

البته در مواردی که مقامات به اعتبار صلاحیت شخصیت حقوقی سازمان ذی‌ربط اقدام یا تصمیمی اتخاذ می‌کنند، برای تشخیص صلاحیت آن مقام باید به حوزه صلاحیت سازمان یا اداره ذی‌ربط مراجعه کرد؛ بنابراین تصمیمی که وزیر اتخاذ می‌کند به اعتبار و به استناد قانونی است که در آن حدود وظایف و اختیارات بیان‌شده است. برای این‌که بدانیم شرایط صحت تصمیمهای اداری چیست، باید نکاتی را در نظر گرفت که در ادامه آنها را برشمرده‌ایم.

مغایرت نداشتن تصمیم وزیران با قوانین و مقررات

از آنجا که صلاحیت و حدود وظایف و اختیارات وزیران و سایر مأموران و مقامات اداری به استناد قانون است، تصمیمهای آنان نباید مغایر با قانون باشد. در نظام سلسله‌مراتبی اداره، تشخیص قانونی بودن تصمیمات و اقدامات اداری در صلاحیت مقامات قانون است که در قالب مذکور اعمال می‌شود. در خارج از نظام اداری نهادهای کنترل‌کننده

مناقصه و مزایده چیست؟

به‌طورکلی شیوه‌های انعقاد پیمانهای اداری را می‌توان به دو گروه کلی تقسیم کرد:

گروه اول: پیمانهای مبتنی بر رقابت؛

گروه دوم: پیمانهای مبتنی بر توافق؛

1) روش مناقصه:

مناقصه روشی است که در آن سازمانهای عمومی، خرید کالا یا خدمت مورد نیاز خود را به رقابت و مسابقه می‌گذارند و با اشخاص حقوقی یا حقیقی که کمترین قیمت یا مناسب‌ترین شرایط را پیشنهاد می‌کنند، معامله می‌نمایند.

 اصول مناقصه

آ) اصل آزادی رقابت؛

ب) اصل شایستگی داوطلبان شرکت در مسابقه؛

ج) اصل معلوم بودن نصاب معامله؛

د) اصل حضور یک شخص اداری.

  اقسام مناقصه:

آ) مناقصه عمومی:

 روشی است که در آن دولت یا سازمانهای عمومی، انجام عمل یا خرید کالای مورد نیاز خود را از طریق اعلان بین عموم داوطلبان، به مسابقه می‌گذارد.

ب‌) مناقصه محدود: روشی که در آن به تشخیص و مسؤولیت بالاترین مقام مناقصه‌گذار، محدود بودن و ادله آن تأیید می‌گردد. مناقصه در بین عده معدودی از اشخاص حقیقی یا حقوقی که مورد شناسایی سازمانها عمومی است، برگزار می‌شود؛

ج) مناقصه اختیاری: که از طریق اعلان عمومی است ولی اختیار انجام مناقصه با بهترین پیشنهاددهنده، یا سازمان دولتی است؛

2) روش مزایده:

یکی دیگر از روشهای پیش‌بینی‌شده در قانون محاسبات عمومی، روش مزایده است که برای انعقاد پیمانهای عمومی می‌باشد.

مزایده ترتیبی است که در آن اداره، فروش کالاها و خدمات یا هر دو را از طریق درج آگهی در روزنامه کثیرالانتشار و یا روزنامه رسمی کشور به رقابت عمومی می‌گذارد و قرارداد را با شخصی که بیشترین بهاء را پیشنهاد می‌کند، منعقد می‌سازد. مزایده خود بر دو نوع می‌باشد:

آ) حضوری؛

ب) کتبی.

 مزایده حضوری:

به مزایده حضوری اصطلاحاً حراج هم گفته می‌شود و انجام آن ساده و با تشریفات کمتر همراه است. البته استفاده از این روش نمی‌تواند، همیشگی باشد؛ بلکه منحصر در موارد فوری و غیر مهم می‌باشد.

  مزایده کتبی:

در این نوع روش، مزایده به‌صورت کتبی و با تشریفاتی خاص انجام می‌پذیرد و در معاملات مهم، همراه با درج آگهی و انتشار آن و تشکیل کمیسیون، مزایده و نتایج

حق ملاقات والدین با فرزندان

حق ملاقات والدین با فرزندان نگران نباشید دادگاه تکلیف شمایی که حق نگهداری از فرزندتان را هم ندارید، مشخص می‌کند و با توجه به وابستگی شما و فرزندتان و مصلحت وی، می‌گوید که چه زمانی و در کجا حق ملاقات با فرزندتان را دارید.

اگر برایتان این سؤال پیش‌آمده است که چه زمانی و در کجا حق دیدار فرزندتان را دارید باید بگویم، طبق ماده 29 قانون حمایت از خانواده مصوب 1392، این قاضی دادگاه خانواده است که ضمن رأیی که در مورد نفقه، مهریه و سایر موارد ذکرشده در عقد نکاح صادر می‌کند، تکلیف فرزندتان را هم مشخص خواهد کرد.

برای جلوگیری از اختلافات بیشتر میان زن و شوهر، در مورد کسی که حق حضانت و نگهداری فرزند را دارد، چگونه باید از او نگهداری کند و حتی در مورد هزینه نگهداری نیز تصمیم می‌گیرد.

معمولاً دادگاه یکی دو روز آخر هفته را به دیدار شما و فرزندتان اختصاص می‌دهد. یادتان باشد این حق مختص شما نیست و بستگان شما مثل پدر و مادر یا خواهر و برادر شما هم می‌توانند کودک شما را ببینند.

 آیا می‌توانم از ملاقات فرزندم با همسر معتادم جلوگیری کنم؟

فرض را بر این بگیرید که حکم طلاق میان شما و همسرتان جاری‌شده و برابر قانون حق نگهداری از فرزند به شما رسیده است باید این را بدانید که طرف مقابل هم نسبت به آن بچه سهمی دارد و قانون سهم وی را نیز در نظر گرفته است. به این نکته توجه کنید که شما نمی‌توانید طرف مقابلتان را از حق دیدار فرزندتان محروم کنید. قانون

تفاوتهای سقط‌ درمانی با سقطهای غیرقانونی

در کشورهای توسعه‌یافته، مدت مدیدی است که سقط‌جنین خودخواسته و قانونی به لحاظ پزشکی از امن‌ترین فرایندها محسوب می‌شود. با این حال سقط‌جنین ناسالم (که توسط فرد، بدون آموزش مناسب و یا خارج از محیطهای پزشکی انجام می‌شود) سالانه حدود ۷۰ هزار مرگ مادر و ۵ میلیون معلول، در سطح جهان به‌جا می‌گذارد. سالانه حدود ۴۲ میلیون سقط‌جنین انجام می‌شود که تخمین زده‌شده است که ۲۰ میلیون از آنها به شکلی ناسالم انجام‌شده است.

چهل درصد زنان حامله جهان از داشتن امکانات درمانی و حق انتخاب برای سقط‌جنین محروم هستند. سقط‌جنین عمدی (خواسته) دارای سابقه تاریخی طولانی است و توسط روشهای مختلفی چون سقط کننده‌های گیاهی، استفاده از ابزار تیز، آسیب جسمانی و دیگر روشهای سنتی انجام می‌شده است. علم پزشکی معاصر با بهره‌گیری از داروها و روشهای جراحی، سقط‌جنین را راحت کرده است.

قانونی بودن، همه‌گیر بودن، وضعیت فرهنگی و وضعیت مذهبی در نوع نگاه به سقط‌جنین، تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای ایجاد می‌کند. در بسیاری از نقاط جهان، بحثهای جنجالی بر سرِ قانونی و اخلاقی بودن، سقط‌جنین وجود دارد. از آنجایی که دسترسی به آموزش و خدمات تنظیم خانواده برای پیشگیری از بارداری در سراسر جهان، در حال افزایش است، سقط‌جنین به‌طور گسترده‌ای در حال کاهش است.

سقط درمانی با سقط غیرقانونی تفاوت دارد، شاید

نحوه اطلاع اصحاب دعوا از تصمیمات دادگاه

پس از ایجاد یک مشکل حاد و غیر قابل برطرف از طریق خود اشخاص و یا به‌قول‌معروف ریش‌سفیدها دو طرف دعوا به دادگاه روی آورده و در تلاش هستند تا مشکل به وجود آمده را از طریق قانون و حکم قاضی رفع رجوع کنند.

به همین منظور یکی از افراد به دادگاه شکایت کرده و پس‌ازآن باید منتظر ابلاغیه دادگاه باشند.

برای به دادگاه رفتن و طرح دعوا باید مشخصات شاکی و فردی که طرف دعواست به‌طور دقیق اعلام شود، زیرا بعد از دادن مدارک باید طرف دعوا منتظر باشد تا دادگاه وی را خبر کند.

یک اخطاریه یا احضاریه علاوه بر خواهان به نشانی خوانده نیز ارسال می‌شود تا در جلسه رسیدگی حضور پیدا کند و بتواند از خود دفاع کند.

رساندن یک سند رسمی اعم از اوراق دعوا، خواه اجرای احکام یا اجرا اسناد لازم‌الاجرا و غیره به اطلاع شخص یا اشخاص معین با رعایت تشریفات قانونی مخصوص را ابلاغ می‌گویند.

ازآنجایی‌که طرفین دعوا از طریق ابلاغیه می‌توانند از چندوچون دادگاه مطلع شوند به‌نوعی می‌توان بیان کرد که ابلاغ یکی از موارد مهم در جریان رسیدگی دادگاهها به شمار می‌آید.

ابلاغ از مهم‌ترین ارکان دادرسی عادلانه

ابلاغ از مهم‌ترین ارکان دادرسی عادلانه محسوب می‌شود چرا که اجرا نشدن صحیح تشریفات مربوط به آن، موجب تضییع حقوق افراد در دادرسی می‌شود.

چرا که تا زمانی که ابلاغ صحیحی در کار نباشد و دو طرف دعوا، از زمان و مکان دادرسی اطلاع نداشته باشند، جلسه دادرسی نیز تشکیل نخواهد شد.

ابلاغ در صورتی دارای اعتبار است که برای دادگاه محرز شود اوراق به اطلاع مخاطب رسیده است.

انواع ابلاغ و تفاوت آنها

ارسال ابلاغیه به اصحاب دعوا انواع گوناگونی دارد بر همین اساس اگر برگه‌های قضایی به دست کسی برسد که نام او در برگه‌ها درج‌شده است، ابلاغ، واقعی خواهد بود که کامل‌ترین

شرایط عفو یا قصاص‌ قاتل ‌و دیه

قتل یکی از گناهان کبیره محسوب می‌شود و در شرع حرام شناخته‌شده و مرتکبان آن مستوجب مجازات هستند. درعین‌حال صاحبان خون یا اولیای دم به عفو و بخشش نیز سفارش شده‌اند. قتل عمد موجب قصاص است ولی با رضایت ولی دم، قاتل قصاص نمی‌شود و با موافقت او قصاص تبدیل به دیه می‌شود.

دیه‌ای که قاتل باید بپردازد به چه میزان است؟

گرچه دیه کامل معادل بهای یک‌صد شتر است ولی اولیای دم و قاتل می‌توانند به مقدار دیه کامل یا کمتر و یا بیشتر از آن توافق کنند.

آیا با رضایت اولیای دم و گذشت آنان قاتل از زندان آزاد می‌شود؟

هرگاه کسی که مرتکب قتل عمد شده و اولیای دم رضایت دهند درصورتی‌که عملش موجب اخلال در نظم جامعه شود یا بیم آن رود که دیگران نسبت به قانون متجری شوند دادگاه می‌تواند قاتل را به حبس از سه تا ده سال محکوم کند. فرقی نمی‌کند که رضایت اولیای دم بعد از صدور حکم قصاص باشد یا قبل از آن و حتی پس از صدور حکم قصاص و قطعیت حکم. فلذا چنان‌چه اولیای دم رضایت دهند دادگاه کیفری استان، قاتل را از حیث جنبه عمومی جرم محاکمه می‌کند که البته این رأی در دیوان عالی کشور قابل‌اعتراض و تجدیدنظرخواهی است.

اگر قاتل بمیرد می‌توان از ورثه قاتل دیه گرفت؟

خیر، هرگاه قاتل بمیرد قصاص و دیه هر دو ساقط می‌شود؛ اما اگر اولیای دم خواهان قصاص قاتل باشند و دادگاه عمل قاتل را غیر عمد تشخیص دهد و قاتل فوت کند اولیای دم می‌توانند از

پرسش و پاسخ حقوقی

پرسش: قبض برق منزل را اشتباهی یک‌صد و پنجاه‌هزار تومان پرداخت کرده‌ام چگونه می‌توانم این مبلغ اضافه پرداختی را پس بگیرم آیا اداره برق این مبلغ را عودت می‌دهد؟ در ضمن مبلغ قبض را از سامانه *7800# پرداخت کرده‌ام و شماره پیگیری دارم

پاسخ: به اداره مربوطه مراجعه نمایید و موضوع را بیان نمایید. علی‌القاعده این مبلغ اضافه پرداخت‌شده بایستی در هزینه برق مصرفی آینده شما احتساب گردد.

پرسش: مدتی قبل در کیف خانومم یک نامه مشکوک پیدا کردم و شک کردم که او با پسری در دانشگاه دوست است به همین خاطر روی گوشی او ضبط صدا قراردادم و تلگرامش را هک کردم از روی ضبط صدا چیز زیادی دستگیرم نشد. من هم از کل پیامهاش عکس گرفتم و به پدرش نشان دادم.

حال آنها می‌گویند که من دروغ می‌گویم و می‌گویند که شکایت می‌کنند و من باید آن عکسها که از تلگرام گرفتم را ثابت کنم این در حالی است که او تلگرامش را کلاً پاک‌کرده است لطفاً

آیا وکالت بلاعزل محضری، بلاعزل است؟

عنوان: نقد یک رأی در زمینه ابطال شرط عدم عزل وکیل

نویسنده: عباس میرشکاری

چکیده

عرف دفاتر اسناد رسمی این است که در هنگام نگارش وکالت‌نامه‌ها، درباره انعقاد یک قرارداد لازم و سلب حق عزل وکیل در ضمن آن، اقراری نوشته می‌شود، بی‌آنکه هیچ‌گاه نام و نشانی از این قرارداد دیده شود؛ این رسم آن‌چنان پا گرفته و رایج شده است که کمتر در اعتبار آن تردید می‌شود. بااین‌حال، در پرونده‌ای، ابطال شرط سلب حق عزل وکیل خواسته می‌شود. دادگاه نخستین نیز با بررسی و گزارش عرف جامعه، عدم انعقاد قرارداد لازم را احراز کرده و حکم به ابطال شرط یادشده می‌دهد؛ تصمیمی که در دادگاه تجدیدنظر نیز با اندکی اصلاح، تأیید می‌گردد. بااین‌حال، هر دو دادگاه، به‌شرط یادشده به‌مثابه یک امر انشایی می‌نگرند. برای همین، ابطال شرط را می‌پذیرند و این در حالی است که شرط موردبحث، جنبه اخباری دارد. در نتیجه، راه درست برای مقابله با آن، اثبات کذب بودن اخبار صورت گرفته است. افزون بر این، هر دو دادگاه از تأثیر شگرف رأی خود بر اعتبار وکالت‌نامه‌های موجود، بی‌خبر و یا نسبت به آن بی‌اعتنا هستند.

کلیدواژگان: وکالت، اقرار، عزل، سند رسمی

فصلنامه قضاوت، شماره 85، بهار

آشنایی با پشت‌نویسی چک

ظهر نویسی به معنای پشت‌نویسی است و این ظهر نویسی با اهداف مختلف صورت می‌گیرد که می‌توان به ظهر نویسی به‌قصد انتقال، وکالت یا ضمانت یاد کرد. هرکدام از این موارد با دیگری متفاوت است و شرایط خاص خود را دارد.

تفاوت ظهر نویسی با ضمانت

در خصوص ظهر نویسی پشت چک با بیان این‌که ظهر نویسی حاکی از انتقال سند است. ظهر نویسی چک یعنی انتقال چک به کسی دیگر. با ظهر نویسی کسی که نفع او پشت‌نویسی شده، دارنده چک محسوب می‌شود و کلیه امتیازات و وجوح مندرج در چک به نفع کسی است که به نام او چک پشت‌نویسی شده است.

ضمانت در ظهر چک

ظهر نویسی انواع مختلفی دارد و به نیتهای مختلف انجام می‌شود. غالباً پشت‌نویسی یک چک باهدف انتقال انجام می‌شود یعنی امتیازات یک چک با پشت‌نویسی به فردی دیگر منتقل می‌شود اما موارد دیگری هم وجود دارد که پشت‌نویسی با آن اهداف انجام می‌شود؛ یکی از آن موارد ضمانت است؛ یعنی وقتی‌که در یک معامله به ضامن احتیاج باشد فردی ظهر چک را امضا و ضمانت می‌کند که در صورت عدم پرداخت وجه چک از سوی صادرکننده آن، شخص پرداخت امضاکننده ظهر، پرداخت مبلغ چک را بر عهده می‌گیرد.

وقتی ضامن ظهر چک را امضا می‌کند دیگر هیچ امتیازی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود. بیشتر اوقات این ظهر نویسی زمانی انجام می‌شود که اعتبار صادرکننده چک برای دارنده آن مورد تأیید نباشد و دارنده برای حصول اطمینان، تقاضا ‌کند شخص ثالثی به‌عنوان ضامن ظهر چک را امضا کند؛ اما آن‌چه افراد بیشتر با آن آشنا هستند همان ظهر نویسی به‌منظور انتقال است.

دو امضا در ظهر چک لازم است

به‌استثنای چک در وجه حامل سایر چکها در وجه اشخاص معین نوشته می‌شوند و برای انتقال این چکها باید حتماً به پشت‌نویسی توجه کرد، افزود: «وقتی یک فقره چک در وجه شخص خاصی نوشته شود برای انتقال آن، دارنده باید حتماً پشت چک را ظهر نویسی کند؛ به‌عبارت‌دیگر اگر سندی در وجه دیگری صادرشده باشد دارنده به‌صرف دو فقره امضا در ظهر چک آن را به دیگری منتقل می‌کند». در خصوص تفاوت ضمانت و ظهر نویسی می‌توان گفت: در ظهر نویسی، وجه چک یا سند به فردی دیگر منتقل می‌شود اما وقتی‌که قصد ضمانت داشته باشیم تضمین پرداخت وجه چک، از سوی صادرکننده توسط شخص ثالث یا همان ضامن انجام می‌شود. ظهر نویسی چک هیچ محدودیتی ندارد. وقتی یک فقره چک بین افراد دست‌به‌دست شود با هر بار ظهر نویسی،