جایگاه حق بر صلح در حقوق بین‌الملل

صلح یک حق بشری است. از دیرباز بشریت آرزو داشته است که در صلح و آرامش زندگی کند اما بسیاری از انسانها قدرت‌طلب هستند و به هر نحو ممکن ارضای میل به قدرت و زورگویی را بر آرامش و صلح ترجیح می‌دهند. حق بر صلح برآمده از کرامت بشری است که بستری ضروری برای تحقق و اجرایی شدن سایر حقوق شناخته‌شده برای بشر به شمار می‌رود، اما برخی کاستیهای موجود در نظام حقوقی بین‌الملل مانع از شناسایی دقیق و جامع این شده است.

بااین‌حال برخی از تلاشهای حقوق جامعه بین‌الملل در معرفی این حق به جهانیان قابل اشاره است. سازمان ملل حتی یک روز را در تقویم کاری خود به‌عنوان روز جهانی صلح معرفی کند تا شاید مسیری باشد برای حرکت دولتها و ملتها به سمت این آرزوی دیرین و شیرین.

 صلح به‌مثابه یک حق بشری

اقداماتی چون تعیین روز جهانی صلح را می‌توان یکی از تلاشهای جامعه بین‌الملل برای تضمین و تأکید بر حق بر صلح، به‌عنوان حق بنیادین بشری به شمار آورد. یک وکیل دادگستری با بیان این جمله، می‌گوید: حق بر صلح در کنار حقوقی چون حق بر توسعه، حق بر محیط‌زیست سالم، حق بر ارتباطات، حق تعیین سرنوشت و حق بر میراث مشترک بشریت از جمله حقوق بشری نسل سوم، موسوم به حقوق همبستگی به شمار می‌رود که ویژگی مشترک همه آنها فقدان سند بین‌المللی الزام‌آور برای تضمین آنهاست،

مبانی فقهی حقوقی ممنوعیت ازدواج کودکان

بنا بر نظریه مشهور در میان فقیهان شیعی و نیز اهل سنت، ولی شرعی طفل یعنی پدر یا جد پدری وی می‎‎تواند فرزند دختر یا پسر نابالغ خود را به ازدواج دیگری در بیاورد. فقیهان البته در دامنه و گستره این حکم هم‌داستان نیستند. در حالی‌که برخی این ولایت را به پدر و جد پدری محدود می‌کنند، شماری آن را به وصی و قیم شرعی طفل نیز تعمیم می‌دهند. برخی فقیهان معاصر با لحاظ این‌که احترام مادر نیز همچون پدر است مادر را هم دارای همین اختیار دانسته‌اند؛ امری که مشکل تبعیض را برمی‌دارد اما هم‌زمان بر دامنه مشکل می‌افزاید. گروهی شرط صحت تزویج طفل را عدم مفسده می‌دانند.

بدین ترتیب همین اندازه که ازدواج برای طفل مفسده انگیز نباشد، ولی طفل می‌تواند وی را تزویج نماید. حال ‌آن‌که گروهی دیگر عدم مفسده را کافی نمی‌دانند؛ بلکه معتقدند برای صحت تزویج بایستی مصلحتی جهت ازدواج کودک موجود باشد.

پیداست که دامنه حکم بنا بر دیدگاه اخیر محدودتر خواهد بود. مهم‌تر این‌که بنا بر رأیی طفلی که ولی برای وی انتخاب همسر کرده است، نمی‌تواند پس از بلوغ، نکاح را رد نماید؛ اما برابر رأیی دیگر طفل این اختیار را دارد که اگر ازدواج را به مصلحت نبیند، آن را رد کند. گروهی دیگر نیز در این‌باره میان تزویج دختر و پسر فرق نهاده‌اند؛ برابر این نظر پسر می‌تواند پس از بلوغ، تزویج ولی را نفی کند اما دختر این حق را ندارد. این فتوا به مشکل تبعیض که به‌سختی می‌توان آن را بر بنیادی عقلی و حتی بنیاد شرعی استوار بنا نهاد نیز دامن می‌زند.‏

مستند حکم فقیهان افزون بر دو آیه قرآنی شماری از روایات است. تردید در سند و دلالت این روایات برای بی‌اعتبار دانستن آنان دشوار است. شمار روایاتی که مستند فقهای شیعی است قابل‌توجه است. برخی از آنها نیز دلالت روشن و آشکاری بر جواز تزویج کودکان دارند. بااین‌حال با این پیش‌فرض که آیات قرآنی مربوط برفرض دلالت بر جواز تزویج صغار، لحن و آهنگ تشویق‌آمیزی به این امر ندارند بلکه صرفاً حکایت حال و وضعیت رایج در جامعه صدر اسلام را می‌کنند به‌دلایلی‌چند

پلیس حق بازجویی از کودکان را ندارد

دبیر کمیسیون عفو و بخشودگی با بیان این‌که بر اساس قانون جدید آیین دادرسی کیفری بازجویی و تحقیقات مقدماتی از افراد زیر ۱۸ سال توسط پلیس ممنوع شده است، می‌گوید: پلیس در جرایم مشهود هم نباید این کار را کند.

احمد مظفری در نشست خبری دستاوردهای قوه قضاییه در حوزه حقوق کودک با اشاره به این‌که موضوع حقوق کودک در ایران پس از انقلاب رشد خوبی داشته است، ادامه می‌دهد: قانون‌گذار چه از لحاظ حقوقی و چه از لحاظ کیفری از اطفال و نوجوانان حمایتهای خاصی داشته است. او با بیان این‌که ما در خاورمیانه تنها کشوری هستیم که به مفاد پیمان‌نامه جهانی کودک عمل کرده‌ایم، می‌افزاید: ما در خاورمیانه کشور شاخص در بحث حقوق کودک هستیم. ضمن این‌که در دانشگاههای ما رشته حقوق کیفری اطفال ایجادشده و گرایش بسیاری از پایان‌نامه‌ها موضوع حمایت از حقوق کودک است.

  باسواد شدن کودکان اتباع بیگانه

مظفری درباره کودکان بازمانده از تحصیل، کودکان کار و کودکان اتباع بیگانه می‌گوید: در رابطه با اتباع بیگانه حمایتهای زیادی صورت گرفته و حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر از این کودکان باسواد شده‌اند. دبیر کمیسیون عفو و بخشودگی استان تهران با اشاره به این‌که بیشتر کودکان اتباع بیگانه را کودکان افغانستانی تشکیل می‌دهند،‌ اذعان داشت: حمایت از کودکان اتباع بیگانه آن‌قدر زیاد شده که گاهی برخی ایرانیها شکایت می‌کنند که چرا مثلاً برای ثبت‌نام در فلان مدرسه کودک ایرانی باید هزینه زیادی پرداخت کند اما یک کودک افغانستانی رایگان تحصیل می‌کند. او بیان می‌کند: یکی از موضوعات طرح‌شده در مورد کودکان و نوجوانان استفاده از مجازاتهای جایگزین حبس است. مجازاتهای جایگزین سخت است و نیاز به امکانات دارد و باید بستر آن فراهم شود. در واقع ما اول باید این فرهنگ را در میان مردم جا بیندازیم که مجازات جایگزین حبس هم نوعی مجازات است. او با بیان این‌که یکی از اولویتها

بررسی پدیده کودکان کار در ایران

کودکان‌ کار و خیابان‌ به‌ دلیل‌ موقعیت‌ اجتماعی خود باید از حمایت‌ بیشتری‌ از سوی‌ جامعه‌ برخوردار شوند بر اساس‌ آمار سازمان‌ بین‌المللی‌ کار در سال‌ ۲۰۰۴ بیش‌ از ۲۴۳ میلیون‌ کودک‌ در سطح‌ جهان‌ مشغول‌ به‌ کار هستند که‌ بالاترین‌ سهم‌ را کشورهای‌ آفریقایی‌ و آسیایی‌ به‌ویژه‌ هند و پاکستان‌ دارند.

ایران‌ نیز از کودکان‌ کار تهی‌ نیست‌ این‌ کودکان‌ به‌ دلیل‌ کم‌ سن‌ و سال‌ بودن‌ و عدم‌ نظارت‌ دستگاهها در بسیاری‌ از موارد استثمارشده‌ و بر اساس‌ ارزش‌ واقعی‌ کار خود حقوق‌ دریافت‌ نمی‌کنند در ایران آمار دقیقی از تعداد کودکانی که در بخشهای مختلف کار می‌کنند در دسترس نیست ولی برخی آمارهای غیررسمی تعداد این کودکان را بیشتر از ۹۰۰ هزار نفر برآورد کرده‌اند، یعنی ۹۰۰ هزار نفری که رسماً ثبت‌شده‌اند.

از این تعداد نیمی کار ثابت دارند و به‌صورت تمام‌وقت کار می‌کنند. نیمی دیگر به‌عنوان کارگر فصلی در کوره‌پز خانه‌های آجرپزی و قالی‌بافیها مشغول کار هستند. در مجموع ۸۰ درصد کودکان خیابانی، کودکان کار هستند که به علت فقر اقتصادی خانواده‌ها، مجبور به کار در خیابان هستند و بیشتر آنها در استانهای خراسان، تهران، لرستان و کردستان به سر می‌برند.

۹۰ درصد این کودکان دارای والدین هستند، ۸۰ درصدشان مهاجرند که ۴۲ درصد آنها از روستاها و شهرهای دیگر کشور و ۳۸ درصد از کشورهای دیگر آمده‌اند و از نظر جنسیت نیز ۷۸ درصد آنها مذکر و در فاصله ۵ تا ۱۸ سالگی قرار دارند.

این در حالی است که بر اساس قانون کار ایران، به کار گماردن کودکان کمتر از ۱۵ سال ممنوع است و به‌کارگیری نوجوانان ۱۵ تا ۱۸ سال نیز در شغلهای سخت و زیان‌آور ممنوع است. قانون کار ایران، کار کودکان زیر ۱۵ سال را ممنوع کرده اما کار برای رده‌های سنی ۱۵ تا ۱۸ سال که قانون آنها را “نوجوان” می‌نامد، با شرایطی مجاز شناخته‌شده است ساعت کار نوجوانان در قانون کار یک ساعت کمتر از ساعت کار کارگران معمولی است و کارفرما حق ندارد کارهای اضافی سخت و زیان‌آور

واکاوی مفهوم مصلحت عمومی در حقوق اداری

لیلا الماسی

مفهوم منفعت عمومی در حقوق عمومی، چالش‌برانگیز و اختلافی است. منفعت عمومی از منظر سودانگاران تأمین بیشترین تساوی برای حداکثر افراد جامعه می‌باشد. از سویی فردگرایان منفعت عمومی را برآیند هندسی یا حاصل جمع منافع فردی می‌دانند که امری تبعی و فرعی است. جماعت گرایان آن را برداشتی مستقل از منافع فردی دانسته و خیر برتر فرض می‌کنند.

سود عام از مفاهیم کلیدی نظریات سیاسی و حقوق عمومی به‌ویژه حقوق اداری است که مفهوم آن یکی از موضوعات اصلی و رایج فلسفه سیاسی، اخلاق و حقوق در کشورهای پیشرفته دنیاست و از عناصر گفتمان حقوقی، سیاسی و اجتماعی جامعه معاصر ایران نیز محسوب می‌شود.

این مفهوم که در قانون اساسی کشور ما به‌عنوان سند مهم سیاسی و حقوقی کشور بروز و ظهور یافته و موضوع اصلی و عنصر بنیادین برخی از اصول قانون اساسی را تشکیل داده است و نقش اساسی در برنامه‌ریزیها و سیاست گذاریهای نهادهای حکومتی ایفا نموده، غایت تمام اعمال زمامداران و مقامات اداری است و حتی در پاره‌ای از موارد برای موجه سازی نقض برخی حقوق توسط آنها، اثبات درستی برخی اقدامات ایشان مورد استفاده قرار گرفته است و از آنجا که «حکومت برای مردم» از عناصر اساسی نظام دموکراتیک است، حکومت برای مردم را می‌توان به حکومت برای برآوردن خیر مشترک مردم تأویل کرد.

با توجه به گسترش اندیشه‌های آزادی خواهانه و مردم‌سالاری و تأکید بر لزوم افراد در تصمیم‌گیریهای اداری، روابط شهروندان با حاکمان وارد فاز جدیدی گردید که این خود مولد نگرش نوین عدالت ناظر بر روابط حاکمان و شهروندان به مقوله دولت و رابطه آن با شهروندان بود و با توجه به توسعه وظایف و اختیارات قوه مجریه و بالتبع افزایش مداخله آن در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی هم‌چنین رسوخ اصل حاکمیت و تفوق قانون در حقوق اداری ضرورت وجود نظارت بر اعمال دولت در جهت

شرایط صحت تصمیمهای اداری

حسن رایگانی وکیل پایه‌یک دادگستری و مشاور حقوقی

اولین شرط صحت هر تصمیم یا اقدام اداری این است که توسط مأمور یا مقام صالح اتخاذ و یا انجام‌شده باشد. ملاک اصلی برای تشخیص صلاحیت هر مأمور یا مقام اداری نیز قانون (به مفهوم عام شامل قانون اساسی، قانون عادی، آیین‌نامه و…) است؛ بنابراین برای تعیین حوزه صلاحیت هر مقام یا مأمور حتی وزیر باید به شرح وظایف یا حدود اختیاراتشان مراجعه کرد که به همین دلیل قوانین برای مقامات اختیارات خاصی پیش‌بینی کرده است تا مقامات فوق‌الذکر در آن چارچوب حرکت کنند.

البته در مواردی که مقامات به اعتبار صلاحیت شخصیت حقوقی سازمان ذی‌ربط اقدام یا تصمیمی اتخاذ می‌کنند، برای تشخیص صلاحیت آن مقام باید به حوزه صلاحیت سازمان یا اداره ذی‌ربط مراجعه کرد؛ بنابراین تصمیمی که وزیر اتخاذ می‌کند به اعتبار و به استناد قانونی است که در آن حدود وظایف و اختیارات بیان‌شده است. برای این‌که بدانیم شرایط صحت تصمیمهای اداری چیست، باید نکاتی را در نظر گرفت که در ادامه آنها را برشمرده‌ایم.

مغایرت نداشتن تصمیم وزیران با قوانین و مقررات

از آنجا که صلاحیت و حدود وظایف و اختیارات وزیران و سایر مأموران و مقامات اداری به استناد قانون است، تصمیمهای آنان نباید مغایر با قانون باشد. در نظام سلسله‌مراتبی اداره، تشخیص قانونی بودن تصمیمات و اقدامات اداری در صلاحیت مقامات قانون است که در قالب مذکور اعمال می‌شود. در خارج از نظام اداری نهادهای کنترل‌کننده

مناقصه و مزایده چیست؟

به‌طورکلی شیوه‌های انعقاد پیمانهای اداری را می‌توان به دو گروه کلی تقسیم کرد:

گروه اول: پیمانهای مبتنی بر رقابت؛

گروه دوم: پیمانهای مبتنی بر توافق؛

1) روش مناقصه:

مناقصه روشی است که در آن سازمانهای عمومی، خرید کالا یا خدمت مورد نیاز خود را به رقابت و مسابقه می‌گذارند و با اشخاص حقوقی یا حقیقی که کمترین قیمت یا مناسب‌ترین شرایط را پیشنهاد می‌کنند، معامله می‌نمایند.

 اصول مناقصه

آ) اصل آزادی رقابت؛

ب) اصل شایستگی داوطلبان شرکت در مسابقه؛

ج) اصل معلوم بودن نصاب معامله؛

د) اصل حضور یک شخص اداری.

  اقسام مناقصه:

آ) مناقصه عمومی:

 روشی است که در آن دولت یا سازمانهای عمومی، انجام عمل یا خرید کالای مورد نیاز خود را از طریق اعلان بین عموم داوطلبان، به مسابقه می‌گذارد.

ب‌) مناقصه محدود: روشی که در آن به تشخیص و مسؤولیت بالاترین مقام مناقصه‌گذار، محدود بودن و ادله آن تأیید می‌گردد. مناقصه در بین عده معدودی از اشخاص حقیقی یا حقوقی که مورد شناسایی سازمانها عمومی است، برگزار می‌شود؛

ج) مناقصه اختیاری: که از طریق اعلان عمومی است ولی اختیار انجام مناقصه با بهترین پیشنهاددهنده، یا سازمان دولتی است؛

2) روش مزایده:

یکی دیگر از روشهای پیش‌بینی‌شده در قانون محاسبات عمومی، روش مزایده است که برای انعقاد پیمانهای عمومی می‌باشد.

مزایده ترتیبی است که در آن اداره، فروش کالاها و خدمات یا هر دو را از طریق درج آگهی در روزنامه کثیرالانتشار و یا روزنامه رسمی کشور به رقابت عمومی می‌گذارد و قرارداد را با شخصی که بیشترین بهاء را پیشنهاد می‌کند، منعقد می‌سازد. مزایده خود بر دو نوع می‌باشد:

آ) حضوری؛

ب) کتبی.

 مزایده حضوری:

به مزایده حضوری اصطلاحاً حراج هم گفته می‌شود و انجام آن ساده و با تشریفات کمتر همراه است. البته استفاده از این روش نمی‌تواند، همیشگی باشد؛ بلکه منحصر در موارد فوری و غیر مهم می‌باشد.

  مزایده کتبی:

در این نوع روش، مزایده به‌صورت کتبی و با تشریفاتی خاص انجام می‌پذیرد و در معاملات مهم، همراه با درج آگهی و انتشار آن و تشکیل کمیسیون، مزایده و نتایج

حق ملاقات والدین با فرزندان

حق ملاقات والدین با فرزندان نگران نباشید دادگاه تکلیف شمایی که حق نگهداری از فرزندتان را هم ندارید، مشخص می‌کند و با توجه به وابستگی شما و فرزندتان و مصلحت وی، می‌گوید که چه زمانی و در کجا حق ملاقات با فرزندتان را دارید.

اگر برایتان این سؤال پیش‌آمده است که چه زمانی و در کجا حق دیدار فرزندتان را دارید باید بگویم، طبق ماده 29 قانون حمایت از خانواده مصوب 1392، این قاضی دادگاه خانواده است که ضمن رأیی که در مورد نفقه، مهریه و سایر موارد ذکرشده در عقد نکاح صادر می‌کند، تکلیف فرزندتان را هم مشخص خواهد کرد.

برای جلوگیری از اختلافات بیشتر میان زن و شوهر، در مورد کسی که حق حضانت و نگهداری فرزند را دارد، چگونه باید از او نگهداری کند و حتی در مورد هزینه نگهداری نیز تصمیم می‌گیرد.

معمولاً دادگاه یکی دو روز آخر هفته را به دیدار شما و فرزندتان اختصاص می‌دهد. یادتان باشد این حق مختص شما نیست و بستگان شما مثل پدر و مادر یا خواهر و برادر شما هم می‌توانند کودک شما را ببینند.

 آیا می‌توانم از ملاقات فرزندم با همسر معتادم جلوگیری کنم؟

فرض را بر این بگیرید که حکم طلاق میان شما و همسرتان جاری‌شده و برابر قانون حق نگهداری از فرزند به شما رسیده است باید این را بدانید که طرف مقابل هم نسبت به آن بچه سهمی دارد و قانون سهم وی را نیز در نظر گرفته است. به این نکته توجه کنید که شما نمی‌توانید طرف مقابلتان را از حق دیدار فرزندتان محروم کنید. قانون

محمد درویش زاده/ تدوین برنامه ششم و مؤلفه‌های حقوقی شاخص خوشبختی

محمد درویش زاده (مدیر مسئول روزنامه دنیای حقوق) :

سرمقاله منتشر شده در روزنامه دنیای حقوق :

معمولاً در تدوین برنامه‌های توسعه در کشور ما توجه صریح، شفاف و واضحی به شاخص خوشبختی نشده است. این در حالی است که در ادبیات توسعه کنونی، شاخص خوشبختی جایگاه ویژه‌ای دارد. به‌عبارت‌دیگر، توجه به شاخصهای اقتصادی نظیر تولید ناخالص ملی به دلیل فراگیر نبودن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در همان حال شاخص خوشبختی برای سنجش عملکرد حکومت و دولت و میزان رعایت آن در برنامه‌های توسعه جایگاه ویژه‌ای دارد. جالب‌توجه آن است که در تحلیل شاخص خوشبختی برخی مؤلفه‌های حقوقی نیز تعیین‌کننده است. مؤلفه‌هایی نظیر آزادیهای فردی، آموزشهای موردنیاز، نهادهای موردنیاز و برخی مؤلفه‌های ملموس نظیر تغذیه مناسب، مسکن مناسب، محیط مناسب زندگی که در قانون اساسی جمهوری اسلامی به‌عنوان حقوق ملت موردتوجه قرارگرفته است. اندیشه‌ای که مبتنی بر ضرورت تأثیرگذاری شاخص خوشبختی در تدوین برنامه خوشبختی است، معتقد است که بهبود کیفیت زندگی افراد هدف والایی است که تمامی نهادها و نمادهای تمدن بشری باید برای آن تلاش کنند. براین اساس، هدف از علم، فنّاوری، مدیریت، حکومت و برنامه‌ریزی باید معطوف به فراهم کردن شرایطی باشد تا افراد از بودن خود وزندگی خود لذت ببرند و احساس سعادتمندی کنند. بدیهی است شاخص کیفیت زندگی بر اساس ارزشهای فردی، اجتماعی، ملی و بومی کشور ما باید تعریف شود. هرگونه ابهام در ارزشهای فردی و اجتماعی و ملی و فرهنگی کشور منتهی به شناور شدن، ابهام و ناشناختگی در شاخص بومی خوشبختی خواهد شد و به‌تبع آن تأثیر مؤلفه‌های شاخص خوشبختی در تدوین برنامه‌های توسعه کشور در هاله‌ای از تردید و ابهام قرار خواهد گرفت. این در حالی است که خوشبختی باید غایت و هدف برنامه‌های توسعه تلقی شود.

تفاوتهای سقط‌ درمانی با سقطهای غیرقانونی

در کشورهای توسعه‌یافته، مدت مدیدی است که سقط‌جنین خودخواسته و قانونی به لحاظ پزشکی از امن‌ترین فرایندها محسوب می‌شود. با این حال سقط‌جنین ناسالم (که توسط فرد، بدون آموزش مناسب و یا خارج از محیطهای پزشکی انجام می‌شود) سالانه حدود ۷۰ هزار مرگ مادر و ۵ میلیون معلول، در سطح جهان به‌جا می‌گذارد. سالانه حدود ۴۲ میلیون سقط‌جنین انجام می‌شود که تخمین زده‌شده است که ۲۰ میلیون از آنها به شکلی ناسالم انجام‌شده است.

چهل درصد زنان حامله جهان از داشتن امکانات درمانی و حق انتخاب برای سقط‌جنین محروم هستند. سقط‌جنین عمدی (خواسته) دارای سابقه تاریخی طولانی است و توسط روشهای مختلفی چون سقط کننده‌های گیاهی، استفاده از ابزار تیز، آسیب جسمانی و دیگر روشهای سنتی انجام می‌شده است. علم پزشکی معاصر با بهره‌گیری از داروها و روشهای جراحی، سقط‌جنین را راحت کرده است.

قانونی بودن، همه‌گیر بودن، وضعیت فرهنگی و وضعیت مذهبی در نوع نگاه به سقط‌جنین، تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای ایجاد می‌کند. در بسیاری از نقاط جهان، بحثهای جنجالی بر سرِ قانونی و اخلاقی بودن، سقط‌جنین وجود دارد. از آنجایی که دسترسی به آموزش و خدمات تنظیم خانواده برای پیشگیری از بارداری در سراسر جهان، در حال افزایش است، سقط‌جنین به‌طور گسترده‌ای در حال کاهش است.

سقط درمانی با سقط غیرقانونی تفاوت دارد، شاید